«Στην Υπατία, που στην λάμψη σου, στα λόγια σου κλίνω γόνυ και υψώνω το βλέμμα μου προς τον έναστρο ουρανό του πνεύματός σου.
Γιατί προς τον ουρανό τοξεύει η πράξη σου, προς τον ουρανό οδηγεί των λόγων σου η ομορφιά, θεϊκή Υπατία.
Ω συ των πνευματικών επιστημών υπέρλαμπρο αστέρι».
(Παλλαδάς, «Ύμνος εις την Υπατίαν», Anthologia Graeca)
Μια προσωπικότητα ολοκληρωμένη, γεμάτη ηθικές αρετές θάρρους, δύναμης, δικαιοσύνης, ειλικρίνειας, σεβασμού και αφοσίωσης στα ιδανικά, τις αξίες και τα πιστεύω της. Από τις σπάνιες γυναικείες μορφές, που η ενασχόλησή της με τις κατ' εξοχήν για την εποχή, ανδρικές επιστήμες, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πνευματική κληρονομιά της ύστερης αρχαιότητας... Αυτή η πρώτη Ελληνίδα που θέλησε ν' ακολουθήσει το δρόμο της ανεξαρτησίας ενάντια στις προκαταλήψεις, αρνούμενη υποταγή σε ένα ανδροκρατούμενο κατεστημένο και στο θρησκευτικό φανατισμό, δέχτηκε την ευτέλεια και το διωγμό. Μέσα στη θαρραλέα μοναξιά και με όπλο τις γνώσεις της, αντιστάθηκε επιβάλλοντας τη γυναικεία φωνή ακόμη και μετά τη δολοφονία της. Ως την τελευταία ημέρα, ως την τελευταία ανάσα της, αντιμετώπισε με θάρρος κι επίγνωση ακόμη και τον ίδιο το θάνατό της.
(Δημήτρης Βαρβαρήγος: «Υπατία», ιστορικό μυθιστόρημα)
Η Υπατία η Αλεξανδρινή, κόρη του φιλοσόφου Θέωνος, σπουδαία μαθηματικός και νεοπλατωνίστρια φιλόσοφος, φημισμένη για τη μόρφωση και την ωραιότητα της ψυχής της, δολοφονήθηκε άγρια από έναν φανατισμένο όχλο χριστιανών (παραβολάνων) στην Αλεξάνδρεια, το έτος +415.
Από τότε έγινε θρύλος και πέρασε στην ιστορία. Ποιητές, ιστορικοί, μυθιστοριογράφοι, είδαν την Υπατία σαν το σύμβολο της κλασικής παιδείας και της ελευθερίας της σκέψης. Την είδαν σαν τον αντίποδα του θρησκευτικού φανατισμού και την ταύτισαν με την πνευματική ανύψωση.
(Μαρία Τζίλσκα, «Υπατία η Αλεξανδρινή»)
Ο «πατριάρχης» της Αλεξάνδρειας Κύριλλος, που με τις ορδές των φανατικών μοναχών κατατρομοκρατούσε την πόλη, παρακίνησε και αποδέχτηκε τη δολοφονία της Υπατίας, από ζηλοφθονία, καθώς παρατηρούσε τις ατέλειωτες ουρές των μαθητών, που συνωστίζονταν στην είσοδο της ακαδημίας της.
Μια μοιραία ημέρα, στη διάρκεια της σαρακοστής (!), η Υπατία σύρθηκε βίαια έξω από την άμαξά της, γυμνώθηκε, μεταφέρθηκε σε παρακείμενη χριστιανική εκκλησία(!) και κατακρεουργήθηκε απάνθρωπα από ομάδα άγριων και ανάλγητων φανατικών χριστιανών, οπαδών του Κυρίλλου, με επικεφαλής τον Πέτρο τον αναγνώστη. Οι σάρκες της αποκολλήθηκαν από τα κόκαλα με κοφτερά όστρακα (οστράκοις ανείλον) και τα ασπαίροντα μέλη της παραδόθηκαν στη φωτιά και τα σκυλιά!
Η δικαστική έρευνα που ξεκίνησε για την τιμωρία των ενόχων του αποτρόπαιου εγκλήματος σταμάτησε μετά από όργιο δωροδοκιών. Ο θάνατος όμως της Υπατίας άφησε ανεξίτηλο στίγμα στο χαρακτήρα και στη θρησκεία του Κυρίλλου από την Αλεξάνδρεια…
(Έντουαρντ Γκίμπον, «Παρακμή και πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας»)
Και ολίγα για το ποιόν του Κυρίλλου, που ανενδοίαστα η «χριστιανική εκκλησία» έχει ανακηρύξει σε «άγιο»:
…Ήταν εξέχων θεολόγος! Πέραν αυτού όμως, ήταν αυταρχικός και αδίστακτος, βίαιος και άπληστος για δύναμη, έτοιμος να χρησιμοποιήσει το πλήθος και τους φανατικούς μοναχούς, για να εκτελέσουν τις εντολές του, απέναντι στους αντιπάλους του, τους αλεξανδρινούς ειδωλολάτρες, Εβραίους και μονοφυσίτες (χριστιανούς)!
(W. H. C. Frend, «The rise of Μonophysite»)
Για την Υπατία, δείτε ακόμη δύο βιβλία:
Pedro Galvez: Υπατία, εκδόσεις "Μεταίχμιο", 2006
Gabriel Trarieux: Υπατία, εκδόσεις "University Studio Press", 2000, Μετ. Γ. Καρβέλας
Αρχαίες πηγές:
Φιλοστόργιος, εκκλησιαστική ιστορία
Μαλάλας, χρονογραφία
Θεοφάνης, χρονογραφία
Σωκράτης ο Σχολαστικός, εκκλησιαστική ιστορία
Δίων Χρυσόστομος, Συνέσιος εκ Κυρήνης
Ιωάννης ο Νικίου, χρονογραφία
Συνεσίου του εκ Κυρήνης επιστολαί
Κώδικες:
α) P codex Parisinus 1538, 10ου αιώνα
β) R codex Parisinus 1539, 11ου αιώνα
γ) S codex Vaticanus 866.
Πηγή: Ιστολόγιο "Minimalist"
Γιατί προς τον ουρανό τοξεύει η πράξη σου, προς τον ουρανό οδηγεί των λόγων σου η ομορφιά, θεϊκή Υπατία.
Ω συ των πνευματικών επιστημών υπέρλαμπρο αστέρι».
(Παλλαδάς, «Ύμνος εις την Υπατίαν», Anthologia Graeca)
Μια προσωπικότητα ολοκληρωμένη, γεμάτη ηθικές αρετές θάρρους, δύναμης, δικαιοσύνης, ειλικρίνειας, σεβασμού και αφοσίωσης στα ιδανικά, τις αξίες και τα πιστεύω της. Από τις σπάνιες γυναικείες μορφές, που η ενασχόλησή της με τις κατ' εξοχήν για την εποχή, ανδρικές επιστήμες, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πνευματική κληρονομιά της ύστερης αρχαιότητας... Αυτή η πρώτη Ελληνίδα που θέλησε ν' ακολουθήσει το δρόμο της ανεξαρτησίας ενάντια στις προκαταλήψεις, αρνούμενη υποταγή σε ένα ανδροκρατούμενο κατεστημένο και στο θρησκευτικό φανατισμό, δέχτηκε την ευτέλεια και το διωγμό. Μέσα στη θαρραλέα μοναξιά και με όπλο τις γνώσεις της, αντιστάθηκε επιβάλλοντας τη γυναικεία φωνή ακόμη και μετά τη δολοφονία της. Ως την τελευταία ημέρα, ως την τελευταία ανάσα της, αντιμετώπισε με θάρρος κι επίγνωση ακόμη και τον ίδιο το θάνατό της.
(Δημήτρης Βαρβαρήγος: «Υπατία», ιστορικό μυθιστόρημα)
Η Υπατία η Αλεξανδρινή, κόρη του φιλοσόφου Θέωνος, σπουδαία μαθηματικός και νεοπλατωνίστρια φιλόσοφος, φημισμένη για τη μόρφωση και την ωραιότητα της ψυχής της, δολοφονήθηκε άγρια από έναν φανατισμένο όχλο χριστιανών (παραβολάνων) στην Αλεξάνδρεια, το έτος +415.
Από τότε έγινε θρύλος και πέρασε στην ιστορία. Ποιητές, ιστορικοί, μυθιστοριογράφοι, είδαν την Υπατία σαν το σύμβολο της κλασικής παιδείας και της ελευθερίας της σκέψης. Την είδαν σαν τον αντίποδα του θρησκευτικού φανατισμού και την ταύτισαν με την πνευματική ανύψωση.
(Μαρία Τζίλσκα, «Υπατία η Αλεξανδρινή»)
Ο «πατριάρχης» της Αλεξάνδρειας Κύριλλος, που με τις ορδές των φανατικών μοναχών κατατρομοκρατούσε την πόλη, παρακίνησε και αποδέχτηκε τη δολοφονία της Υπατίας, από ζηλοφθονία, καθώς παρατηρούσε τις ατέλειωτες ουρές των μαθητών, που συνωστίζονταν στην είσοδο της ακαδημίας της.
Μια μοιραία ημέρα, στη διάρκεια της σαρακοστής (!), η Υπατία σύρθηκε βίαια έξω από την άμαξά της, γυμνώθηκε, μεταφέρθηκε σε παρακείμενη χριστιανική εκκλησία(!) και κατακρεουργήθηκε απάνθρωπα από ομάδα άγριων και ανάλγητων φανατικών χριστιανών, οπαδών του Κυρίλλου, με επικεφαλής τον Πέτρο τον αναγνώστη. Οι σάρκες της αποκολλήθηκαν από τα κόκαλα με κοφτερά όστρακα (οστράκοις ανείλον) και τα ασπαίροντα μέλη της παραδόθηκαν στη φωτιά και τα σκυλιά!
Η δικαστική έρευνα που ξεκίνησε για την τιμωρία των ενόχων του αποτρόπαιου εγκλήματος σταμάτησε μετά από όργιο δωροδοκιών. Ο θάνατος όμως της Υπατίας άφησε ανεξίτηλο στίγμα στο χαρακτήρα και στη θρησκεία του Κυρίλλου από την Αλεξάνδρεια…
(Έντουαρντ Γκίμπον, «Παρακμή και πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας»)
Και ολίγα για το ποιόν του Κυρίλλου, που ανενδοίαστα η «χριστιανική εκκλησία» έχει ανακηρύξει σε «άγιο»:
…Ήταν εξέχων θεολόγος! Πέραν αυτού όμως, ήταν αυταρχικός και αδίστακτος, βίαιος και άπληστος για δύναμη, έτοιμος να χρησιμοποιήσει το πλήθος και τους φανατικούς μοναχούς, για να εκτελέσουν τις εντολές του, απέναντι στους αντιπάλους του, τους αλεξανδρινούς ειδωλολάτρες, Εβραίους και μονοφυσίτες (χριστιανούς)!
(W. H. C. Frend, «The rise of Μonophysite»)
Για την Υπατία, δείτε ακόμη δύο βιβλία:
Pedro Galvez: Υπατία, εκδόσεις "Μεταίχμιο", 2006
Gabriel Trarieux: Υπατία, εκδόσεις "University Studio Press", 2000, Μετ. Γ. Καρβέλας
Αρχαίες πηγές:
Φιλοστόργιος, εκκλησιαστική ιστορία
Μαλάλας, χρονογραφία
Θεοφάνης, χρονογραφία
Σωκράτης ο Σχολαστικός, εκκλησιαστική ιστορία
Δίων Χρυσόστομος, Συνέσιος εκ Κυρήνης
Ιωάννης ο Νικίου, χρονογραφία
Συνεσίου του εκ Κυρήνης επιστολαί
Κώδικες:
α) P codex Parisinus 1538, 10ου αιώνα
β) R codex Parisinus 1539, 11ου αιώνα
γ) S codex Vaticanus 866.
Πηγή: Ιστολόγιο "Minimalist"